Transactie- en fusievormen

Aandelentransactie versus activa/passiva transactie

De optimale overnamevorm wordt mede bepaald door het doel van de overname en de juridische rechtsvorm van de verkopende partij, om dit verder toe te lichten zullen eerst de beide transactievormen worden beschreven.

Aandelentransactie

Allereerst de aandelentransactie, dit is de meest voorkomende transactievorm omdat het de meest eenvoudige en overzichtelijke manier is om een bedrijfsoverdracht te realiseren. Bij deze transactie veranderen de eigenaren van de aandelen, maar blijft de feitelijke vennootschap verder volkomen hetzelfde. Dit houdt in dat alle bestaande overeenkomsten en verplichtingen (zonder 'change-of-control-clausule') op naam van de vennootschap ongewijzigd blijven bestaan. Kortom houdt een aandelentransactie in dat alle activa en passiva die op de balans staan en mogelijke 'off-balance' verplichtingen meegaan naar de nieuwe eigenaar. Daarnaast blijven ook alle medewerkers gewoon in dienst bij de bestaande vennootschap.

Activa/passiva transactie

Bij een activa-passiva transactie worden niet de aandelen van de onderneming verkocht, maar specifieke vermogensbestanddelen en/of verplichtingen. De koper neemt dan alleen en uitsluitend heel specifiek benoemde zaken over en heeft verder niets te maken met de andere bezittingen en verplichtingen van de vennootschap. In de koopovereenkomst wordt bij deze transactievorm dan ook gedetailleerd beschreven welke activiteiten worden overdragen, welke activa (bijvoorbeeld inventaris, voorraden, klantenbestand, handelsnaam of website) worden overgenomen en welke verplichtingen naar de koper gaan. Deze transactievorm zien we altijd terug bij de (ver)koop van een eenmanszaak, v.o.f. of c.v. Deze ondernemingen hebben immers geen rechtspersoonlijkheid, dus wordt uitsluitend de activa/passiva overgedragen. Een attentiepunt is het personeel: conform de wet 'overgang onderneming' gaan in beginsel alle werknemers die betrokken zijn bij de overgenomen activiteit mee over naar de koper.   

Verdere voordelen c.q. situaties waarvoor een activa/passiva transactie geschikt voor is zijn de volgende:

• Door specifieke activa over te nemen, blijven ongewenste verplichtingen en verborgen risico’s (zogenaamde 'lijken in de kast' bijvoorbeeld fiscale verplichtingen) in grote mate achter bij de vennootschap en derhalve bij de verkoper;
• Daarnaast is de verworven goodwill (boekwinst) voor de koper fiscaal aftrekbaar, hetgeen resulteert in een belastingvoordeel en een lagere netto koopprijs.

Belangrijkste fusievormen

Naast de twee bovenstaande uitgewerkte transactievormen, zijn er ook 3 gangbare fusievormen te onderscheiden.

Allereerst de aandelenfusie. Bij een aandelenfusie worden de aandelen of een deel daarvan, van twee vennootschappen (vennootschap A en B) overgedragen aan een andere nieuw op te richtten vennootschap (vennootschap C). Vennootschap C wordt dan de holdingmaatschappij van vennootschappen A en B. Dit wordt daarom ook wel een aandelenruil genoemd, omdat de eigenaren van vennootschappen A en B haar aandelen inruilen voor aandelen van de holdingmaatschappij vennootschap C.

Bij een bedrijfsfusie worden de activa en passiva van de onderneming overgedragen aan de andere vennootschap. Om deze reden wordt deze fusievorm ook wel de activa/passiva transactie genoemd. Ook hier geldt dat een voordeel het zogenoemde ‘cherrypicking’ principe is, waarbij de koper specifieke activa en passiva kan selecteren van de over te nemen onderneming. Een nadeel is dat dit een tijdrovende transactie kan zijn en dat daarnaast eventuele schuldeisers wel akkoord moeten gaan met een dergelijke fusie.

Tot slot de juridische fusie. Bij een juridische fusie gaat het vermogen van één of meer rechtspersonen onder algemene titel over op de verkrijgende rechtspersoon. De verkrijgende rechtspersoon treedt juridisch gezien dus in de plaats van de verdwijnende rechtspersoon. Een juridische fusie kan dan ook alleen plaatsvinden tussen twee dezelfde rechtspersonen.

Welke vorm is het meest geschikt?

Welke transactie- of fusievorm het meest geschikt is hangt van de situatie en omstandigheden af. Hierbij dient rekening gehouden te worden met de voor- en nadelen van de verschillende vormen. De adviseurs van JM Corporate Finance hebben reeds jarenlange ervaring met het begeleiden van bedrijfsovernames en fusies en kunnen u van advies voorzien omtrent welke transactievorm het meest geschikt is. Onze belastingadviseurs kunnen op praktische wijze de meest optimale weg toelichten.